Alzheimer
Wat is Alzheimer?
De ziekte van Alzheimer kenmerkt zich door geheugenproblemen in combinatie met de aantasting van een cognitief domein waardoor het steeds moeilijker wordt als voorheen te functioneren en dagdagelijkse activiteiten uit te voeren. Plannen maken en beslissingen nemen gaat steeds moeizamer naarmate de ziekte vordert Alzheimer - een vorm van dementie Alzheimer is een vorm van dementie, maar dementie is niet altijd alzheimer. Dementie is de verzamelnaam voor ziektes die de hersenen aantasten. Er bestaan meer dan 50 soorten dementie. Alzheimer is veruit de bekendste en meest voorkomend vorm. Een andere vorm die veel voorkomt is vasculaire dementie die veroorzaakt wordt door een slechte doorbloeding in de hersenen als gevolg van een hersenbloeding of bloedklonters.
Symptomen van beginnende alzheimer
Alzheimer is een sluipende ziekte. De cognitieve aantasting neemt toe naarmate de ziekte vordert: de symptomen worden steeds ernstiger. Hoewel er regelmatig vorderingen in de studies en het onderzoek en het beter begrijpen van de ziekte, kunnen we ze nog niet genezen. Iemand met alzheimer doorloopt doorgaans deze fasen:
- Aantasting kortetermijngeheugen
Vooral bij het onthouden van nieuwe info ondervindt iemand met alzheimer in de eerste plaats problemen. Ook data als verjaardagen of iemands naam terug oproepen kan moeilijk zijn. Mensen uit de omgeving merken in het begin van de ziekte nog niet dat er iets aan de hand is.
- Afasie: vermindering van taalvaardigheid
Samenhangend met de vermindering van het geheugen wordt ook het vermogen om dingen te benoemen een struikelblok. De persoon met dementie kan niet meer op bepaalde woorden komen.
- Apraxie: minder goed handelingen kunnen uitvoeren
Zaken zoals schrijven, koken, tekenen, elektronische toestellen bedienen of zich wassen… Alledaagse dingen worden moeilijker en moeilijker. Wat voor de meeste mensen als vanzelfsprekend wordt beschouwd is voor sommige mensen met alzheimer in dit stadium een enorme moeite.
- Agnosie: minder goed dingen of personen te herkennen
Ook herkennen van voorwerpen, geuren, geluiden en ze linken in een bepaalde contact is op de duur niet meer mogelijk.
- Afasie: oriëntatiestoornis
Problemen met oriëntatie doen zich eerst voor op vlak van tijdsperceptie en tijd benoeming. Het wordt moeilijk de dag, de maand of het jaar op te benoemen. Dag- en nachtritme worden door elkaar gehaald. Later komt desoriëntatie in ruimte of plaats: in dit stadium weet de persoon in kwestie niet meer waar hij zich bevindt, of waar hij woont.
- Herkenning van personen
Hoewel je dierbare met dementie je misschien niet meer bij naam kent, wijst de praktijk uit dat ze wel aanvoelen bij wie ze een veilig gevoel hebben. positieve contactmomenten zijn van belang om dit gevoel te behouden of te versterken.
- Verminderd beoordelingsvermogen
Ziet zelf niet meer dat hij/zij ziek is. Er treden problemen op met het denken en beoordelen van situaties. De persoon met dementie weet niet meer goed wat gepast is. Hij kan zich bijvoorbeeld gaan uitkleden in gezelschap of hij is bang van de televisie, omdat hij de beelden voor echt waarneemt. Meestal heeft dat verminderde oordeelsvermogen ook tot gevolg dat de persoon met dementie zelf niet beseft dat hij ziek is.
- Persoonlijkheid
In een meer gevorderd stadium van Alzheimer kan ook de persoonlijkheid veranderen. Dit kan van het ene uiterste tot het ander uiterste gaan, bijvoorbeeld heel angstig worden of juist heel open en ongeremd. Daarbij horen ook frequente stemmingswisselingen.
Lijdt er iemand in je naaste omgeving aan alzheimer of een vorm van dementie? Of wil je met iemand praten over dementie?
Oorzaken van alzheimer
Uit onderzoek blijkt dat er 4 veranderingen de hersenen aan de oorsprong liggen:
Plaques of samenklontering van amyloid
Ophoping van het alzheimereiwit tussen de zenuwcellen van de hersenen zorgt voor een neerslag van eiwitten die de communicatie tussen de hersencellen bemoeilijkt. Vaak is dit op de eerste plaats bij het deel van hersenen dat herinneringen ophaalt.
Tangles van het tau-eiwit
In de hersencellen veranderd het tau-eiwit tot een kluwen. De vervormde constructie van dit eiwit zorgt voor een slecht transport van voedingsstoffen waardoor de cel uiteindelijk afsterft.
Gliacellen
Deze cellen in de hersenen helpen bij de afbraak van het amyloid eiwit. Bij alzheimer zien we dat deze cellen overreageren en extreem agressief zijn waardoor het ziekteverloop in een stroomversnelling kan geraken.
Bloed-hersenbarrière
De cellen die hier fungeren houden tegen dat er schadelijke stoffen in het hersenweefsel kan komen.
Alzheimer en erfelijkheid
Hoewel dit soms wordt beweerd, is alzheimer meestal niet erfelijk. Wel bestaan er genetische vormen van alzheimer die op jonge leeftijd al ontstaan. Uiteindelijk zullen de complicaties die alzheimer met zich meebrengt ervoor zorgen dat de kwaliteit van leven zo achteruit gaat dat zelfstandig functioneren niet meer mogelijk is. In de laatste fase nemen de krachten zo af dat uiteindelijk een algehele verzwakking de doodsoorzaak kan betekenen.
Omgaan met iemand met Alzheimer
Hoe snel de persoon met Alzheimer achteruit gaat, valt moeilijk te zeggen. Het verschilt van persoon tot persoon. Is er iemand in je omgeving getroffen door deze ziekte en wil je weten hoe je hiermee om moet gaan? Praat erover met een professional.
Hieronder volgen enkele punten die je kan toepassen voor een vlottere omgang met iemand met alzheimer.
Weet dat beelden zijn herkenbaarder dan woorden of gesprekken.
Wanneer de zintuigen op verschillende manieren worden geprikkeld zal het geheugen beter worden gestimuleerd
Probeer in beweging te blijven, neem je dierbare mee op een wandeling of kom samen buiten in een rustige omgeving
Als je iets wil duidelijk maken, probeer de aandacht te trekken door bijvoorbeeld eerst oogcontact te maken of even je hand op de schouder te leggen
Structuur is een fijne houvast, probeer een haalbare niet-gehaaste dagindeling te hanteren
Humor en lachen zorgt voor een aangename sfeer waar iedereen zich prettig voelt
Praat duidelijk en met 1 boodschap per zin. Dat maakt het de persoon in kwestie makkelijker om het gesprek te volgen en begrijpen
Wat je beter niet doet
Ga niet in discussie, geconfronteerd worden met de ziekte zal ze niet verbeteren
Als sommige dingen niet meer lukken, vraag deze dan ook niet. Testen aan de hand van vragen om de namen van bijvoorbeeld de kinderen of kleinkinderen op te noemen zal enkel voor onaangename momenten zorgen. Vermijd dit.
Er zijn is op het internet allerlei informatie voorhanden om communicatie in verschillende stadia van dementie zo goed vlot mogelijk te helpen verlopen.
Heb je te maken met Alzheimer in jouw naaste omgeving probeer je voor te bereiden op wat komen zal en praat erover met een arts, een coach of hulpverlener.
